domingo, 22 de febrero de 2015

Mulleres nas requisas.


  Para Queta Molas e compañeiros e compañeiras da asociación para a recuperación da memoria histórica de Marín, polo seu traballo exemplar e compromiso coa verdade, a xustiza e a reparación.
Na entrada anterior falamos de Atilano Godoy e dos feitos que o levaron a estar preso e ser fusilado no forte de san Cristóbal. Nos rexistros efectuados o 20 de xullo en Marín, nos que foi acusado de participar, estivo acompañado por numerosos militantes da Fronte Popular, que tamén foron xulgados con el na causa 1286/36. Entre eles estaban catro mulleres ás que se lles abriu sumario; elas van ser as protagonistas desta páxina.
O seu calvario comeza a principios de agosto de 1936 cando o delegado gobernativo en Marín, José Alcántara Fernández, acompañado de varios gardas cívicos, de madrugada, presenta no cuartel da Guardia Civil a
cuatro individuas una de ellas Presidenta de la Confederación de trabajadoras, las cuales se dedicaban acuacionar (sic) a las mugeres (sic) y otras se dedicaron el día veinte por la tarde en unión de varios jóvenes a efectuar registros domiciliarios. (Causa 1286/36. AMN)
 Entre os domicilios rexistrados falábase do do propio Alcántara, de Maestú e do de Ezequiel Massoni.
A Guardia Civil comeza os interrogatorios.
 Dolores Santiago Troitiño, de 32 anos, solteira, veciña de Cantodarea, era presidenta da sociedade de chaboleiras e empacadoras e nega as acusacións que se lle fan.
Antonia [Ramona] Otero Martínez, 28 anos, Cantodarea, recoñece que, logo de estar no concello xunto con multitude de xente, foi requirida por unha comisión de persoas para acompañar nos rexistros de casas, cousa que fixo, sen entrar dentro dos domicilios, ata a saída dos militares, momento que aproveitou para fuxir cara á casa.
A irmá da anterior, Adelina, 23 anos, manifesta que estivera na zona do concello, que se deron á fuga ao saír as tropas e que, de camiño, viron como se rexistraba a casa de Eusebio Santiago. Recoñece que o primeiro de maio, foi á xira campestre en unión da súa irmá e os comunistas “formados y uniformados como igualmente la declarante y su hermana.”
Estas irmás eran coñecidas polo alcume de “As Casqueiras” que na causa converten en “Las Canasteras” e Antonia parece ser que se chamaba Ramona aínda que nas declaracións asina como Antonia.
Asunción Vilas López, 23 anos, solteira, domiciliada en As Pedreiras (Lourizán), coincide no relatado polas anteriores e proporciona máis detalles sobre os actos do primeiro de maio aos que asistiu 
en unión de los comunistas y milicias socialistas que fueron formados a la jira (sic) campestre que tuvo lugar al punto conocido por la Raña, al frente de estos en primera fila iba la declarante con la Avelina (sic) y Antonia [Ramona], vestidas algunas contrage (sic) rojo pero la que dice lo llevaba azul. (Causa 1286/36. AMN)
Ezequiel Massoni declara que lle rexistraran a casa logo de ameazalo cunha pistola e que só coñecía dos participantes a unhas irmás coñecidas por Las Canasteras. Outra testemuña acusa a Antonia [Ramona] e Asunción de entrar nas casas, rexistrar habitacións e mobles así como de cachear ás mulleres.
O informe do concello atribúelles mala conduta e profesar ideas políticas de extrema esquerda.
O instrutor non atopa cargos contra Dolores Santiago Troitiño, polo que queda fóra da causa, aínda que fai constar o cargo sindical que ocupaba e indica que percibía como retribución por desempeñalo a cantidade de cento cincuenta pesetas mensuais.
O consello de guerra tivo lugar o 19 de decembro de 1936 e a sentenza considera a Ramona, Adelina e Asunción como autoras dun delito de auxilio á rebelión e condénaas á pena de doce anos e un día de reclusión.
As tres estiveron presas no tristemente celebre cárcere de Saturrarán, en Mutriku (Guipúscoa).

No hay comentarios:

Publicar un comentario