"...y de genio levantisco". Elisa Fernández Gracia.

Aparte das tres persoas que faleceron, non hai moita información contrastada sobre o número de feridos entre as persoas que, o 20 de xullo de 1936, formaban parte dos grupos que estaban nas inmediacións do goberno civil e do concello en Pontevedra. Unha delas foi Elisa Fernández Gracia, solteira, de vinteún anos, de Campolongo, con domicilio na praza da Constitución; pertencía a unha familia de esquerdas pois era irmá de Germán Fernández Gracia, afiliado a Izquierda Republicana, quiosqueiro da estación do tren, que foi fusilado o 28 de decembro de 1936. Elisa tiña militancia socialista e era asistente habitual a manifestacións e desfiles das milicias. Os informes do concello e da Guardia Civil (pouco fiables e contraditorios en moitos casos) afirman que “observa buena conducta, es de ideas comunistas y de genio levantisco” ou “formaba parte de las milicias femeninas yendo uniformada en las manifestaciones.” Foi unha das mulleres pontevedresas procesada por participar no intento de rapto de mulleres de militares; esta causa acabou en sobresemento por non haber probas suficientes para condenalas.

O 20 de xullo, Elisa, a súa cuñada Carmen Abuín e outras mulleres estiveran na alameda pontevedresa ata cerca das oito da tarde; cando soaron os disparos das tropas que saían do cuartel de artillería atopábanse diante do concello. Elisa foxe cara a zona da igrexa de santa María e foi alcanzada polos disparos. Nun primeiro momento levárona á Policlínica e logo ao Hospital; nos primeiros días de agosto condúcena ao cárcere instalado na Escola Normal.

Comezaba así un tempo de cárcere, a disposición gobernativa, no que destacou polo seu carácter forte e durante o que tivo algún incidente con membros da Guardia Cívica que facían garda no cárcere. Algúns destes “cívicos” mantiñan un trato degradante cara ás reclusas. Aparece documentado un incidente ocorrido en outubro de 1937 entre Elisa e o garda cívico Amadeo Salustio, portugués, que estaba vixiando o reparto do almorzo no departamento de presas políticas; o “cívico” denuncia que Elisa fixera 

señales con las manos hacia los reclusos que se encontraban en el pasillo; como asimismo levantando el puño; en vista de lo cual el que declara, dirigiéndose a la misma le recriminó de una manera enérgica por su manera rebelde de proceder, diciéndole “que no lo volviese a hacer, pues de lo contrario le pegaría dos tiros” esto lo dijo con el objeto de atemorizarla.

 Elisa recoñoce que tivera discusións co “cívico”, con quen tiña enemistade pois aquel sempre se metía con ela dicíndolle que o seu irmán estaba moi ben fusilado e que en vez de dous tiros deberían darlle catro. Tamén asegura que Amadeo Salustio sempre a molestaba con frases como  

Que querían el amor libre, que ya lo teníamos. Y que el día menos pensado él, tenía medios para darle a la declarante y a las que ya fueran puestas en libertad Maruja Fandiño y una tal Rosalía de Villagarcía, un paseo.

Declaracións de varias testemuñas e o recoñecemento do lugar dos feitos parecen darlle a razón a Elisa fronte ás acusacións e, o 16 de decembro de 1937, o auditor pide o sobresemento provisional da causa por non desprenderse do actuado indicios suficientes para estimar a perpetración dun delicto.