As "corseteiras": unha familia solidaria.

Procedían de Ourense e vivían na rúa Michelena, número 6, en Pontevedra. María ( nacida no 1883), Aurora (1891) e Nicereta (1900) Martínez Fernández estaban solteiras e adicábanse ao oficio de corseteiras, de aí o alcume. O seu irmán Arturo era dono dun taller e almacén de mobles e tamén estaba considerado de ideas socialistas; a súa sobriña Peregrina Martínez Santos, mestra, merece unha entrada aparte.

Na Pontevedra dos anos da 2ª República, as tres irmás e sinaladamente Aurora, participan activamente nas manifestacións e desfiles organizados polos partidos marxistas, destacan no recibimento de Margarita Nelken e da Pasionaria e, en outubro de 1934 encargábanse de visitar no cárcere a detidos, sobre todo de significación socialista, sendo consideradas como intermediarias do Socorro Rojo Internacional, así mesmo aportan donativos para os presos.

Precisamente esta actividade de solidariedade e axuda aos presos será un dos motivos aducidos para detelas o 26 de xullo de 1936. Os días posteriores ao golpe levan roupa, alimentos, tabaco e diñeiro aos detidos no cárcere e na escola Normal e son consideradas pola policía como enlaces entre aqueles e o exterior. Como se escribe nun informe:

frecuentaban la cárcel diariamente, al objeto de alentar a los allí detenidos, dándoles esperanzas por el triunfo marxista; a las personas que no simpatizaban con su idea, las insultaban, incluso a las de orden que viven contiguo a la Cárcel, suponiendo que pertenecen al Socorro Rojo Internacional, aunque de ello no hay comprobante alguno.

Permanecen detidas ata o 25 de outubro de 1937 sen abrirse proceso algún e foron postas en liberdade tras imporlles unha multa de mil pesetas a cada unha, tras unha visita de inspección do capitán do corpo xurídico Ramón Rivero de Aguilar.

Pero non acaban aquí as súas penalidades: para os partidarios do golpe non era suficiente o castigo porque como manifesta un deles: 

le llama poderosamente la atención que esta clase de gentes anden por la calle, por creer sea un peligro, en el orden político-social, para el nuevo Régimen que la ESPAÑA honrada propugna y que es el Nacional Sindicalista.

 Un antigo membro de Dereita Galleguista reconvertido en falanxista manifesta tamén que “no encajan en el nuevo Estado Nacional Sindicalista y la permanencia de las mismas por la calle es perjudicial para el nuevo Régimen.”

Articúlase pois unha nova ofensiva con acusacións como a de subministrar armas, que tiñan escondidas nos seus mandís, aos obreiros que, o 20 de xullo, tentaban facerlle fronte ao Exército, e de excitalos á rebelión.

Dous suboficiais do servizo de información da Guardia Civil son os encargados de iniciar as dilixencias o 28 de marzo de 1938 para “exclarecer la actuación político-social” dunhas mulleres que, segundo as denuncias, “son verdaderamente extremistas y peligrosas para el orden público.” Seguindo o protocolo acostumado chaman a declarar a diversas persoas consideradas “de orden y solvencia moral”, a maioría gardas cívicos e falanxistas.

As acusacións proceden de rumores, suposicións, comentarios oídos a terceiros, e non de observación directa dos feitos. Disponse o arresto domiciliario na casa do seu irmán Arturo, na rúa Joaquín Costa. Ábrese a causa 379/38, na que tamén están procesadas a súa sobriña Peregrina e a militante comunista María Fandiño; o instrutor é o capitán de artillería Ángel del Río. Ante a inconsistencia das probas, o auditor Hernán Martín- Barbadillo pide o sobresemento provisional.