Logo das sucesivas intervencións no goberno do estado durante gran parte do século XIX, a perda das últimas colonias ultramarinas, a oposición da poboación a ser enviada a morrer no norte de África, a crecente organización da clase obreira, as reivindicacións das nacións históricas, entre outros motivos, propician que o exército aumentara a presión sobre os gobernos e cobrara máis forza a doutrina da autonomía militar fronte a uns políticos que consideraban causantes de todos eses males.
Os militares sorteaban a autoridade do goberno e consideraban como único mando e interlocutor o rei, que aceptaba gustoso ese papel.
Para os protagonistas do pronunciamento militar de Primo de Rivera, a preocupación polo “problema separatista” era moi importante. A ideoloxía que sustentaba este movemento, baseada nas ideas de personaxes como José María Pemán (que tería tamén un destacado papel no franquismo), consideraba que os nacionalismos das rexións periféricas partían dunha falsificación da historia por parte dos seus impulsores, que se aproveitaban da febleza dos gobernos para socavar a patria común. Máis alá do recoñecemento de singularidades de carácter folclórico, consideraban o asunto como un problema de orde pública ligado ao desorde social e utilízano para reforzar o seu proxecto de patriotismo centralista. Así o comprobamos nas declaracións e nas disposicións legais que promulgaron, como o bando que analizamos a continuación. (BOE, 19-9-1923.)
A exposición de motivos confirma o que acabamos de expoñer:
De los males patrios que más demandan urgente y severo remedio es el sentimiento, propaganda y actuación separatista que viene haciéndose por audaces minorías, que no por serlo quitan gravedad al daño.
No artigo primeiro atribúe aos tribunais militares a potestade para xulgar os delitos contra a seguridade e unidade da Patria e canto “tienda a disgregarla, restarle fortaleza y relajar su concepto” calquera que fose o medio empregado para facelo. En relación coa bandeira determina que non se poderá usar outra distinta da nacional en buques e edificios públicos, sen máis excepción que nas embaixadas, consulados e outros edificios pertencentes a nacións estranxeiras. As bandeiras que “guardan con amoroso orgullo” os somaténs, concellos e outras corporacións, sempre que non tivesen “significación antipatriótica”, podían expoñerse sen incorrer en delito.
O artigo 2 especifica as penas a impoñer: a ostentación de bandeiras castigarase con arresto de seis meses a un ano e multas de 500 a 5.000 pesetas, que pagaría o portador da mesma ou o dono do local onde se izase. A difusión de ideas separatistas por medio do ensino ou a predicación de doutrinas comprendidas no artigo primeiro castigaríanse con penas de un a dous anos de prisión. Nun decreto posterior, en febreiro de 1924, determinábase a destitución dos mestres que ensinaran doutrinas opostas á unidade da patria.
Delitos máis graves, como levantar partidas en armas contra a Patria, conlevarían penas de seis a doce anos de prisión para os xefes e de tres a seis para os compoñentes. No caso de facer fronte á forza pública, os xefes serían condenados a morte e os demais entre seis e doce anos de prisión maior. Tamén se xulgarían do mesmo xeito os delitos frustrados e a conspiración. O “pandillaje, manifestaciones públicas y privadas” castigaríanse con tres anos de cárcere e multas de 1.000 a 10.000 pesetas.
A lingua tamén era obxecto de atención:
El expresarse o escribir en idiomas o dialectos, las canciones, bailes, costumbres y trajes regionales no son objeto de prohibición alguna; pero en los actos oficiales de carácter nacional o internacional no podrá usarse por las personas investidas de autoridad otro idioma que el castellano, que es el oficial del Estado español, sin que esta prohibición alcance a la vida interna de las Corporaciones de carácter local o regional, obligadas, no obstante, a llevar en castellano
libros oficiais e actas de rexistro.
No hay comentarios:
Publicar un comentario