No ano 2018 publicamos o informe no que o capitán Carreró daba conta aos seus superiores do sucedido ao ler o bando de guerra en Vigo; agora trataremos das vítimas ocasionadas naquelas datas. Autores como X. C. Abad, no II Congreso da Memoria (Culleredo) xa publicou unha relación de vítimas mortais; nesta entrada utilizaremos a versión ofrecida na causa militar “Instruída en averiguación de las causas que motivaron la aparición de cadáveres de (sic) distintos sitios de la población” (498/36. AIMN.).
As primeiras actuacións do xulgado foron o recoñecemento de cadáveres na Casa de Socorro ou en clínicas como a do Dr. Cobas e o ditado de ordes para que foran trasladados ao cemiterio de Pereiró co obxecto de que lles realizaran a autopsia.
O mesmo día 20, o xuíz Pérez Navaza oficia ao auditor de guerra dando conta do inicio da causa e ao capitán da Guardia Civil e Comisaría de policía a efectos de que “practiquen las más activas gestiones encaminadas a averiguar la forma y por quiénes fueron heridos”; segundo dispuña a lei de axuizamento civil, ordena fixar na porta do cemiterio un cartel para tratar de identificar os mortos descoñecidos.
O día 22, o xulgado preséntase en Pereiró e comproba que no depósito atópanse vinte e oito cadáveres:
Simeón López Veloso, 25 anos [29], solteiro, albanel, veciño do barrio do Couto (142, Z.15)1
Lenin Moreda Vázquez, 15 anos, solteiro, de Riomao (Lavadores). (138, Z.15)
José Álvarez Fríez [Froiz], 18 anos, botóns da sociedade “La Oliva”. (153, Z.15)
Manuel Lence González, 40 anos [41], casado, comisionista, domiciliado na rúa 14 de abril. (2, Z.6)
Lorenzo Cid González, 53 anos [36], empregado de Obras del Puerto. Natural de Molezuelas de la Carballeda (Zamora). (136, Z.15)
Lorenzo Mumary Gil, 22 anos [23], solteiro, rúa do Paraguay. (3, Z.6)
María Suárez Paz, 51 anos [46], natural de Cuntis, domiciliada en r/ Uruguay. (129, Z.15)
Ángel Cameselle Pazo, 18 anos, solteiro, albanel, barrio da Quintela (Coia). (135, Z.15)
Manuel Gómez Verdes, 60 anos [55], axudante de caixa do Banco de España, natural de Ponteareas. (131, Z.15)
Dolores García, barrio de O Calvario (Lavadores). (143, Z.15)
Agustín Castro Fábregas, r/ de San Antonio. (137, Z.15)
Antonio Fernández. (139, Z.15)
Laureano García Carrera, 27 anos, chofer, de Tui, solteiro. (141, Z.15)
Rogelio Paramos Gándara, de Guillarei. (140, Z.15)
Julio Vázquez, ó redor de 36 anos. (146, Z.15)
Francisco Gamallo. (130, Z.15)
Manuel Paredes Piñeiro, 43 anos, xornaleiro, natural de Moaña, domicilio en r/ Ballesta. (132, Z.15)
Antonio J. Fariña Barros, 30 anos, dependente, natural de Barrio (sic) Pontevedra. (133, Z.15)
Estanislao Núñez Barrio2, 53 anos, industrial, natural de León, domicilio no barrio do Seixo (Lavadores).
Constante Gutiérrez Blanco, 53 anos, ferreiro, barrio da Ceboleira (Lavadores). (134, Z.15)
Ademais aparecen 8 cadáveres descoñecidos, destes logran identificar posteriormente a:
Adelino Hidalgo Andreu, 30 anos, solteiro, oficinista, domiciliado en r/ Méndez Núñez.
Alfonso Groba González, 22 anos, solteiro, chofer, natural e veciño de Ponteareas.
As autopsias a 27 dos cadáveres duran sete horas e son efectuadas polo forense Luis Martínez García-Murillo, axudado por Francisco Bustelo Bustelo. Todos foran ferido por arma larga, agás Constante Gutíerrez, Ángel Cameselle e Estanislao Núñez que o foron por arma curta.
Nas declaracións de familiares dos mortos faise referencia ás causas da morte con frases como: “diferentes descargas, no solamente de la fuerza pública sinó también de los revoltosos”, “cuando la fuerza pública y del Ejército se batía contra turbas que le hacían frente”, “ignorando si las lesiones de bala se la ocasionaron los militares o los paisanos que se habían revelado (sic) contra aquellos”, “fué obligado a ir en un coche ocupado por comunistas, que iban con armas y agredían a la fuerza pública, siendo muerto por esta”.
O 22 de xullo falece no sanatorio Troncoso Camilo Gómez e o 24 morre José Prado.
O 27 de xullo ingresan no cemiterio de Pereiró cinco cadáveres ocasionados polos sucesos ocurridos en Lavadores o día 26:
Alfonso Posada, do barrio de San Lourenzo.
Manuel Rodríguez Mouriño, estudante, 20 anos, r/ Galán.
José Manuel Taboada Martínez, 37 anos, r/ Ballesta.
Manuel Correa de Carballo Costa, natural de Viana do Castelo e veciño do Calvario.
Enrique Acuña, veciño de Riomao e natural de Portugal.
O 26 de xullo, o sanatorio cirúrxico de Lavadores dá conta do ingreso das feridas Soledad e Ramona Domínguez e afirma que a nai e unha filla de Ramona resultaran mortas cando abandonaban o domicilio para refuxiarse nunha casa veciña; eran de Pardavila.
O día 30 falece Romualdo Fernández Martínez tras ser operado nos pavillóns sanitarios de Vigo.
Na relación publicada por Abad figuran dúas persoas que non aparecen nesta documentación: Ricardo Fernández Martínez (será o citado anteriormente como Romualdo?) e Arturo Juan Baldomero Fernández Cabaleiro e non constan varios dos aquí nomeados; a explicación xa foi advertida polo autor: “excluídos os que morreran días despois e os que, con toda probabilidade non se rexistraron debidamente para evitar complicacións”.3
Sobre as xestións ordenadas para dar cos autores, a comisaría informa que non deran resultado “por las dificultades que ofrece el barrio por donde se han efectuado las gestiones”. Varias testemuñas declaran que non viran agresións á forza pública nin a ninguén armado.
En canto a feridos, o Hospital Municipal comunica o 26 de xullo que prestara asistencia a 22 persoas; habería que engadir o resto das clínicas para calcular o total, que non aparece na causa.
No Hospital Militar atendeuse o tenente Rafael Marco, con erosión nunha orella, os soldados Inocencio Román con erosión no lombo, José Vicente por perdigonada e Julián Mínguez por dúas feridas no pescozo, todos eles de prognóstico leve.
Dos interrogatorios aos feridos dedúcese que o foran
como consecuencia de los tiroteos habidos entre el Ejército y los revoltosos, cuando casualmente pasaban algunos de ellos por los lugares en que estaba entablada la lucha [...] Ignoran por tanto quienes han sido causantes de las heridas que les fueron producidas, aunque suponen lo fueran por la fuerza pública, al repeler con sus armas la agresión de que habían sido objeto.
O instrutor considera que os feitos se produciran de “modo casual y fortuito” polo que non había culpabilidade e dítase sobresemento.
1Entre parénteses aparece a localización onde foi enterrado no cemiterio.
2Morto polos resistentes ao golpe tras o asalto ao seu domicilio.
3Abad, X.C. “¡Ás barricadas! A defensa da legalidade republicana na bisbarra de Vigo”. Actas segundo congreso da memoria. Culleredo. Páx. 561.
No hay comentarios:
Publicar un comentario